माईजोगमाई गाउँपालिका इलाम जिल्लाको सुदुरपुर्बी क्षेत्रमा रहेको गाउँपालिका हो । यस पालिकाको तल्लो क्षेत्रमा धान झुल्ने बेसी र माथिल्लो क्षेत्रमा हिउ तुसारो झर्ने फाँट रहेका छन् । भारतीय सीमावर्ती क्षेत्रमा पर्ने माईजोगमाई गाउँपालिका कृषि र पर्यटनमा अब्बल भए पनि समुचित बिकास भने भएको छैन । नेपालको संघीय शासन प्रणाली अन्तर्गत राज्य पुर्नसंरचनामा स्थानिय तहको नंया सिमांकन गर्दा यो गाउँपालिका साबिकका ५ वटा साबिकका गाउँ बिकास समितिबाट रुपान्तर भइ स्थापना भएको छ । यो गाउँपालिका जातिगत तथा सास्कृतिक रुपमा बिशिस्टता र विविधता बोकेको गाउँपालिका हो । इलामको पुर्बी भागमा मात्र बसोबास गर्ने न्यूनसंख्यामा रहेका लेप्चा र थामी जातिको समेत यस गाउँपालिकामा बसोबास रहेको छ । ऐतिहासिक तथा पर्यटकीय महत्वको रुपमा रहनु भएका समाजसेबी सन्त बालागुरुको कर्मभुमि नयाँबजार, नयाँबजारकै दर्गा मन्दिरमा रहेको नेपालकै सबै भन्दा अग्लो गणेशको मुत्र्ती, नामसालिंङमा रहेको माइबेनी धाम, नयाँबजारको बौद्ध गुम्बा , शिवालय मन्दि, उत्तरे पोखरी, साङछोलिङ गुम्बा ,मेघ्मा गुम्बाका साथै पर्यटकीय स्थल जौबारी, तुम्लिङ , टङ्लु, मेघमा आदि यहाँका मुख्य गन्तब्य स्थल हुँन । यहाँको मुख्य आम्दानीको स्रोत कृषि र पशुपालन हो ।अलैँची र आलु उत्पादनका हिसावले यो पालिका जिल्लाकै अग्रणी स्थानमा पर्दछ । नेकपा एमालेबाट निर्वाचित माईजोगमाई गाउँपालिका अध्यक्ष कुश बहादुर थेवे संग पशुपतिनगर समाचारदाता प्रेम अधिकारीले गर्नु भएको कुराकानी ।
बिकास निर्माणका काम गत बर्षका भएका कतिपय कामहरु हेरेर थप काम कसरी गर्ने भनेर बिगतका कामको मुल्याङकन गरी अगाडी बढ्दै छौ । गाउँ सभाबाट भौतिक निर्माण ,शिक्षा ,स्वास्थ्यमा र सामाजिक बिकासका क्षेत्रमा तय गरेका कार्यक्रमलाई कसरी अगाडी बढाउने काममा लागि रहेका छौ । पालिकामा सडक, बिजुली , खानेपानी जस्ता संरचना निर्माण भैरहेका छन् ।बिगतै अधुरा काम पुरा गर्न पनि समय लाग्ने भएकाले त्यतिकै लागेका छौ । भौगोलिक बिकट्ताका बिच पनि पालिकाको बिकास अगाडी बढी रहेको छ ।
हामी करिव २० महिनाको कार्यकालमा छौ , घोषणा पत्रमा उल्लेख भएका कति काम पुरा गर्न वाँकी छन् भने कति पुरा भए । महत्वकांक्षी योजना वाँकी छन । शिक्षा स्वास्थ्यका एजेन्डा पुरा हुने क्रममा छन् । स्वास्थ्य बिमा सुधारका कुरा उठाएका थियौ, त्यो सुधार भयो । एकै पटक त हुने होईन आंशिक रुपमा पुरा गर्दै जाने छौ । फेरी मेरो घोषणा पत्र अनुसार मात्र भन्दा पनि सिंगो कार्यापालिकाको निर्णयमै उचित लागेका काम गरीरहेका छौ ।
यो अत्यान्त महत्वपूर्ण बिषय हो । कृषि र पशुपालन नै यो गाउँपालिकाका किसानको जिवन यापनको आधार हो । तर, स्थानीय सरकारको प्रयन्तबाट मात्र चाहि उतपदन र उत्पादित बस्तुको प्रोत्साहन गर्ने , फयासिलेट गर्ने भन्ने कुरा चाही स्थानीय सरकारले मात्र गर्न नसक्ने रहेछ । हाम्रो अपेक्षा के हो त भन्दा खेरी संघीय सरकारले हाम्रो उत्पादनलाई प्रामोसन गर्ने , अनुदान दिने भन्ने कुराको साथसाथै बजारीकरणको कुरा अति महत्वपूर्ण रहेछ । हामी स्थानीय सरकारको स्रोत साधनबाट उत्पादन त गराउन सक्छौ, उत्पादनमा जोड्न पे्ररित त गर्छौ । प्रोत्साहन र सानातिना अनुदानका कार्यक्रम संचालन गरी रहेका छौ, तर, उत्पादित बस्तुको स्थिर मुल्य र बजारीकरणको अभाव चाहि हामीले महसुस गरेका छौ । त्यसका लागि संघीय सरकारले आन्तरिक उत्पादनलाई कसरी प्रोत्साहन गर्ने र बजारीकरण गर्ने भन्ने प्रस्ट नीति बनाउनु पर्छ । बिदेशबाट आयाति बस्तुलाई कम गरी स्वदेशी बस्तुको उपभोगमा जोड दिने बातावरण संघीय सरकारले बनाउनु पर्छ । अव अहिले दुध नबिकेर किसान,उद्योगी सबै समस्यामा छन । भारतबाट सस्तो मुलयमा दुध र दुग्धजन्य बस्तु आयात भएका कारण नेपाली दुधले बजार नपाएको भनीएको छ । त्यसो हो भने भारतबाट दुधको आयात रोकी नेपाली दुधलाई बजारीकरण गर्नु पर्छ । धेरै समस्याको गाठो फुकाउने भनेको नै संघीय सरकारले हो । दुधको समस्या समाधान गर्न स्थानीय स्तरमा भने छलफल गर्ने तयारी छ । हामीले छलफल गरे पनि निकास भने संघीय सरकारले नै दिनु पर्छ ।
स्वास्थ्यको क्षेत्रमा उल्लेखीय कामहरु गर्न नसके पनि मुख्य गरेर १५ शैयाको आधारभूत अस्पताल निर्मााणाधिन अवस्थामा छ ।नागरिकको प्रत्येक स्वास्थ्य चौकी र बिभिन्न किल्निक संचालन गरी स्वास्थ्य जाँच गराइृ रहेका छौ । बच्चाको बृति बिकासको अनुगमन गर्ने गर्भवर्ती जाँच गर्ने काम गरी रहेका छौ । पालिकाका ६ वटै वडामा गाउँघर किल्निक र खोप कार्यक्रम संचालन गरेका छौ । जसका लागि चालु आर्थिक बर्षमा बजेटको ब्यवस्था गरेका छौ र आगामी बर्ष सबै क्षेत्रमा पहुँच पुग्ने गरी बजेटको ब्यवस्था गर्ने प्रतिबद्धता ब्यक्त गर्दछु । दन्त शिविर, आँखा शिविर चाहि पालिका भरी नै संचालन गरीरहेका छौ । शिक्षाको क्षेत्रमा गुणस्तर सुधारमा लागेका छौ । शिषेश गरी भवन निर्माण गर्ने , कम्प्युटर ल्याव र साईन्स ल्याव संचालन गरीरहेका छौ । शिक्षकको क्षमता बिकास तालिम संचालन गर्दै र्छौ । स्थानीय पाठ्यक्रम निर्माण यसै आर्थिक बर्षमा हुने छ । यो कक्षा ३ सम्म लागु हुँने छ । बिज्ञ सहितको टोलीको साथमा बिद्यालय र कक्षाको अनुगमन गरी थप सुधारका लागि पहल गरीरहेका छौ ।
तपाईले उठाउनु भएको बिषय महत्वपूर्ण छ । बिकास भएन भन्ने कुरा हामी स्र्वीकार पनि गर्छौ । अथाह संभावना भए पनि बिकास गर्ने , प्रमोसन गर्ने र प्रचार गर्ने काम गर्न सकिरहेका छैनौ । सानातिना प्रयन्त भएका छन । तर,त्यसले मात्र उपलब्धी हासील भएन । हामो सीमित स्रोत साधनले मात्र नपुग्ने रहेछ । पर्यटन क्षेत्र बृहत छ । लगानी बढी आवश्यक छ । हाम्रा प्राकृति संभावना भएका क्षेत्रलाई प्रर्वधन गर्न , भौतिक संरचना निर्माण गर्नु पर्ने छ । हाम्रो पालिकामा भएका पर्यटकीय क्षेत्रलाई प्रर्वधन गर्नका लागि इलामका १० वटै पालिका भित्रका पर्यटकीय क्षेत्र पहिचान गरेर एकीकृत बिकास र प्रर्वधनमा लाग्नु पर्छ । जसका लागि एउटा पर्यटन सर्किट निर्माण गर्नु पर्छ र एकीकृत रुपमा पर्यटन क्षेत्रको बिकास गर्न सक्यौ भने मात्र पर्यटन क्षेत्रको बिकास, प्रर्वधन हुन सक्छ । यसो गरीयो भने पालिकाहरुको आम्दानि समेत बढ्छ । पर्यटन , कृषि , स्वास्थ्य र शिक्षामा १० वटै पालिकाले कमन किसिमको योजना बनाएर अगाडी बढ्नु पर्छ । त्यसका लागि आर्थिक रुपमा पनि सबै पालिकाले दायित्व लिनु पर्छ भन्ने लाग्छ ।
हाम्रो बिशेष गररे संघीय सरकारको ससर्त अनुदानहरु प्राप्त गर्न हामीले अनुरोध गरी पठाएका योजनाहरुमा शर्सत अनुादन आउने गर्छन । समन्वयमै काम भैरहेको छ । संघीय सरकारलाई धेरै झिज्याएका छैनौ । तर, स्थानीय र संघीय सरकारलाई पुलको रुपमा काम गरी जोडनु पर्ने प्रदेश सरकार संग खासै समन्वय छैन । प्रदेश सरकारबाट पनि केहि योजना त आएका छन ।तर, कस्तो छ भने सामान्यतय कहा कुन योजना आवश्यक्ता छ र कसरी योजना संचालन हुँदै छ , त्यसको कार्यान्वयन कसरी हुँदै छ भन्ने थाहा पाईदैन । हामीले सोझै प्रदेश मन्त्रालयमा योजना पेश गर्ने माग गर्ने काम त गरीरहेका छौ । समन्वय नभई काम गर्दा अनुत्पादक क्षेत्रमा बजेट लगानी भई रहेको छ ।स्थानीय आवश्यक्ता स्थानीय सरकारलाई नै बढी थाहा हुन्छ । हाम्रो क्षेत्रको प्रदेश सांषदले अहिले सम्म पालिका टेक्नु पनि भएको छैन । यसलाई समन्वय गरेर जानु पर्छ । समन्वय गर्नका लागि मैले केहि बिज्ञ साथीहरुलाई अनुरोध पनि गरेको छु । हामीलाई समन्वय नहुँदा नोक्सानी पनि भएको छ । जस्ले गरे पनि जनताकै लागि बिकास गर्ने हो , त्यसले गर्दा समन्वय हुँन जरुरी छ । प्रदेश संग भन्द संघीय संरकार संग चाहि अलि बढी नै समन्वय छ । म पालिका बासी दाजुभाईदिदी बहिनी, सबै राजनीतिक दल, सरोकारवालालाई आग्रह गर्दछु आउनुहोस समन्वय गरेर काम गरौ, हाम्रो पालिकालाई समृद्ध बनाउन सबै एक जुट होऔ । म सबैमा यहि आग्रह गर्दछु ।
